زیارت جامعه ی کبیره

آداب خواندن زیارت «جامعه کبیره» و سند روایی زیارتنامه امام هادی علیه السلام

زیارت جامعه کبیره» اختصاص به فرد یا افراد خاصی ندارد و خواندن آن در همه زیارتگاه‌ها، حتی در مشاهد انبیاء و اوصیاء نیکوست.

*آداب زیارت «جامعه کبیره«

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم درباره آداب زیارت «جامعه کبیره» این چنین می‌گوید:

در مورد آداب زیارت جامعه کبیره چند نکته باید مورد توجه قرار گیرد که به ترتیب عبارتند از

  

1.گفتن شهادتین، یعنی بگوید: «اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمداً عبده و رسوله».

2.غسل کند و با حال غسل باشد.

3. بعد از دخول در حرم، قبر معصوم علیه السلام را ببوسد.

4.  سپس 30 مرتبه «الله اکبر» بگوید.

5. پس اندکی راه برود و با دلی آرام و تنی آرام، گام‌ها را نزدیک یکدیگر قرار دهد و با ادب ویژه به حالت آماده باش بایستد. 

6.  دوباره 30 مرتبه «الله اکبر» بگوید.

7. سپس نزدیک قبر مطهر رود و بار سوم 40 مرتبه «الله اکبر» بگوید. 

8.  سپس اصل زیارت نامه را قرائت کند.

9. و در پایان زیارت هم دعا وداع خوانده شود.

* سند زیارت جامعه کبیره

شیخ صدوق در کتاب «من لایحضره الفقیه» و عیون از موسی بن عبدال روایت کرده و گفته است: خدمت امام علی النقی علیه السلام عرض کردم: یابن رسول الله زیارتی با بلاغت و کامل مرا تعلیم فرما که هرگاه خواستم یکی از شما را زیارت کنم، آن را بخوانم. لذا امام آداب زیارت و متن زیارت جامعه را به وی تعلیم فرمود.

شیخ طوسی هم در کتاب «تهذیب» از محمد بن اسماعیل برمکی و او از موسی بن عبدالله النخعی، آداب و متن این زیارت را از امام علی النقی علیه السلام نقل کرده‌اند، پرسیدند این متن موثق است و در کتب اربعه و دیگر کتب معتبر آمده است

*گستره و توسعه معنایی زیارت جامعه کبیره و برد زمانی و مکانی آن

هدف از دعا و زیارت‌، توسل جستن و به ریسمان نجات عصمت علیه السلام دست یافتن است، گر چه توسل جستن، در بعضی زمان‌ها و مکان‌ها شرافت خاصی پیدا می‌کند و از بار معنایی بالایی برخوردار است ولی از باب «فاینما تولوا فثم وجه الله»؛ پس به هر سو رو کنید، آنجا رو سوی خداست، توسل جستن از هیچ محدودیتی برخوردار نیست، در هر زمان و در هر مکان و با هر زبان، می توان به مقام ختمی صلی الله علیه و آله  و مقام ولایت و عصمت علیه السلام توسل جست.

زیارت جامعه کبیره از این قاعده مستثنا نیست، بار معنایی آن بسیار توسعه دارد، می‌تواند در مشهد و محضر هر عصمتی و هر معصومی، توسط این زیارت توسل جست، هم بهره‌ای بزرگ برد و هم ثواب آن را نثار همه معصومین علیهم السلام و یا یکی از آن‌ها کرد، در واقع این زیارت نامه شناسنامه اهل بیت علیهم السلام و ولایت است، خطبه‌ها و جمله‌های آن جمع است و تعمیم دارد، در واقع همسان قرآن شریف و یا نمازهای مستحبی است که می‌توان آن را قرائت کرد و ثواب آن را هدیه و نثار معصومین علیهم السلام و یا نثار یکی از معصومین علیهم السلام کرد.

از اسم این زیارت نیز پیداست که تعمیم دارد، زیارت «جامعه کبیره» به معنای تعمیم است، الفاظ آن همه از صفات جامعه است، از این جهت، اختصاص به فرد یا افراد خاصی ندارد، از جامعه بودن زیارت جامعه جمع به دست می‌آید و خواندن آن در همه مشاهد شریفه، حتی در مشاهد انبیاء و  اوصیاء لازم و بسیار نیکو است.

نکته جالب توجه در زیارت جامعه کبیره ‌آن است که حاضر و غائب و گذشته و  آینده را در بر می‌گیرد، با آوردن عبارت «وَ شَاهِدِکُمْ وَ غَائِبِکُمْ وَ أَوَّلِکُمْ وَ آخِرِکُم» هم پای امام زمان عجل الله تعالی فرجه را به میان آورده و هم پای نبوت و ولایت را.

به طور کلی یکی از شرایط دعا، توسل و زیارت آن است که داعی آن را با صلوات بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله آغاز بکند، خود ائمه علیهم السلام حتی پیامبران نیز چنین می‌کردند و هرگاه تقاضا و درخواست مهمی از مقام ربوبیت داشتند، برای جلب رضایت حق تعالی، یا با صلوات بر محمد و آل محمد، بیانات خود را آغاز می‌کردند و یا حق تعالی را به آن مقام ختمی و به آن ذوات مقدسه سوگند می‌دادند.

در متن زیارت جامعه ‌کبیره نیز صحت رسالت تمام پیامبران هم گواهی شده است: «وَصَدَّقْتُمْ مِنْ رُسُلِهِ مَنْ مَضَى» این نکته در واقع اشاره به این آیه از قرآن شریف است که می‌فرماید: «لا نُفَرِّقُ بین احدٍ من رسله»؛ یعنی در میان پیامبران هیچ فرقی نمی‌گذاریم.

بنابراین می‌توان گفت، پیمبر صلی الله علیه و آله و فاطمه‌ زهرا سلام الله علیها مرکز پرگار عشق هستند و هسته مرکزی همه‌ دعاهای مأثور، توسلات و زیارت نامه‌ها را تشکیل می‌دهند، این نکته با کمی دقت در متن دعاها و زیارت نامه‌های ماثور به دست می‌آید، از این روی قرائت زیارت جامعه‌ کبیره در جوار مرقد مقام ختمی صلی الله علیه و آله و یا توسل به کوثر دو جهان با این زیارت، بسیار زیبا و پسندیده است، همانند خود صلوات است که به نام محمد و آل محمد است ولی بسیار توسعه دارد.

.

: